خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
سرویس تاریخ «انتخاب»: متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است
سال ۱۳۷۱
ساعت نُه صبح به دفترم رسيدم. ساعت ده، [آقاي علي لاريجاني]، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي آمد. گزارش اقدامات در خصوص سازماندهى، عزل و نصبها و اصلاحات را داد. مدعى است وضع وزارتخانه در زمان آقاى [سيد محمد] خاتمى بد بوده؛ معمولاً مديران جديد، چنين قضاوتي در مورد گذشته ميكنند. براى آزادكردن ويديو و فعالتر نمودن فيلمسازى و ويديوكلوپها و ساخت وسيع سينما اجازه خواست. قرار شد در مورد كمك به فيلمسازان خوب و كتابهاى خوب و انضمام سازمان ميراث فرهنگى به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اقدام كند؛ سياستهاى خوبى ارايه كرد.
تيمسار [رضا] سيفاللهى، فرمانده جديد ناجا [= نيروي انتظامي جمهوري اسلامي] آمد. مدعى است نيروها از نصب او خوشحالاند. برنامههايش را گفت و براى تقويت تجهيزات و امكانات بيشتر استمداد كرد؛ تشويقاش كردم.
[آقاي عيسي كلانتري]، وزير كشاورزى و معاون آب و خاكاش آمدند. گزارش اقدامات آبى ـ خاكى و برنامههاى آينده را دادند و براى ماشينآلات مهندسى بيشتر و وام بيشتر كشاورزى و تقويت امكانات آبيارى تحت فشار استمداد كردند.
اعضاى شوراي همكارى دربارة خزر آمدند. دكتر ولايتى و نمايندگان روسيه، قزاقستان و تركمنستان صحبت كردند و از پيشنهاد براى تشكيل اين گروه و اقدامات ايران براى پا گرفتن آن قدردانى و اظهار اميدوارى نمودند. من هم دربارة اهميت
اين همكارى صحبت كردم. وزير محيطزيست جمهوري آذربايجان ماند كه خصوصى صحبت كند؛ اظهار ارادات شديدى نسبت به ايران و ما كرد. آدم جالبى به نظرم آمد. ظهر عفت و فاطى و خانم واعظى، ناهار اينجا بودند.
عصر در جلسه هيأت دولت شركت كردم. طرح بازسازى مناطق جنگى براى شيوه جديد بازسازى و اقدام براى كنترل قيمت مرغ تصويب شد. شب ميهمان آيتالله خامنهاى بودم. دربارة ازدواج آقامصطفى [خامنهاي]، مسأله جزيره ابوموسى، سفر ايشان و مديريت حوزه قم، مجمع تشخيص مصلحت نظام و مسايل اقتصادى مذاكره كرديم.
سال ۱۳۷۲
در گزارشها اخبار روسيه داغ و در صدر است. از ديروز درگيرى مسلحانه شروع شده و طرفداران پارلمان چند نقطه را تصرف كرده اند. سپس حمله متقابل نيروهاى دولتى شروع شد و آنها پارلمان را به گلوله و توپ بستند. سرانجام امروز عصر مقاومت مجلسيان در هم شكست و تسليم شدند. خرابىها، كشتهها و زخمىها هم كم نيست.
آقاى [سیدیونس] موسوى، نماينده آبادان آمد. از پيشرفت كار بازسازى تشكر كرد و براى مسایل جنبى استمداد نمود. خودش قبلاً كارمند بازسازى بوده است. [آقای محمدرضا ناصری]، نماينده ميمه و بُرخوار آمد و براى گاز و دانشگاه آزاد اسلامى استمداد كرد.
آقاى [سیدحسین] حسينى شاهرودى، [نماینده شاهرود و رییس کمیسیون اقتصادی مجلس] آمد. مبتلا به سرطان است. شيمى درمانى كرده و موهایش ريخته، ولى اميدوار است. در مورد وزير جديد اقتصاد و سياست تعديل صحبت کرد و خواستههاى ادارى و عمرانى شاهرود را مطرح نمود.
آقاى [علی] دانش منفرد، نماينده آشتيان و تفرش آمد. گزارش اوضاع آنجا را داشت و خواستهاى جز سفر من به منطقهاش نداشت. موافق توسعه زياد دانشگاه تفرش نيست و مىگويد در سطح فعلى تكميل شود.
[آقای بایک اُف]، وزير انرژى [و منابع سوخت] قزاقستان آمد. از توافقهايش در مورد نفت و بازرگانى و حمل و نقل اظهار رضايت كرد و در مورد حوادث روسيه گفت. معتقد است يلتسين زيادهروى و عجله مىكند؛ بهتر بود صبر مىكرد تا انتخابات انجام شود.
جمعى از نمايندگان جنوب خراسان آمدند و خواستار لوله كشى گاز و تسريع و توسعه در احداث راهآهن شدند. راجع به سفرم صحبت شد. عصر آقاى حبيبى آمد. راجع به ساختمان 14 طبقه مدرسه شهيد مطهرى در سعدآباد و راه علاج آن صحبت شد. مزاحم میهمان سراى رياست جمهورى است.
جلسه شوراى اقتصاد، تبديل به جلسه شوراى عالى مناطق آزاد شد. تصميماتى گرفتيم. آقايان نوربخش و عادلى به نمايندگى از دولت، راجع به پيشنهادها در مورد مهلت دسته جمعى كشورهاى عمده غربى توضيح دادند. بناست به دعوت وزير اقتصاد فرانسه به پاریس بروند.
آقايان [محمدرضا] باهنر، [علی محمد] بشارتى و [محمدرضا] رحيمى، دربارة مسأله استاندارى رحيمى [در کردستان] و احتمال مخالفت رهبرى تماس گرفتند كه مشكلشان با تماس تلفنى من با رهبرى رفع شد.
بچهها براى شام در خانه ما بودند. مهدى خبر داد كه با شركت ايتاليایى در مورد واگذارى 30 درصد كار سكوهاى گاز پارس جنوبى به ساخت داخلى توافق شده است.
سال ۱۳۷۳
يك گروه تحقيقاتى به مسئوليت آقاى كوچكيان از قم آمدند. طرح تحقيقى به منظور شناخت سيستم اسلامى در مديريت و توسعه ارايه دادند كه بسيار بلندپروازانه و خيلى بالاتر از توان آنها است و تركيبشان هم قوي نيست؛كمك مىخواهند.
آقاى [علی] لاريجانى، [رییس سازمان صدا و سیما] آمد. گزارش كار و برنامههاى جديد صداوسيما را داد و پيشنهاد گرفتن عوارض تلويزيون، از طريق قبضهاى برق داشت. براى توسعه پوشش بيشتر و اصلاح تجهيزات كمك مىخواهد و پيشنهاد اجراى طرح متمركز تبليغ براى برنامههاى دولت، جهت توجيه افكار عمومى را داشت و براي تكميل ساختمان كنفرانسها كمك گرفت.
انجمن دانشپژوهان جوان آمدند. دكتر [حسن] غفورى فرد، [مشاور رییس جمهور در امور تحقیقات] گزارش داد و كمك خواستند؛ وعده كمك دادم و تشويقشان كردم. عصر دكتر [حسن] حبيبى، [معاون اول رییس جمهور] براى امور جارى آمد. شب شوراى عالى انقلاب فرهنگى جلسه داشت. دربارة دادن بخشى از برنامهريزى به دانشگاهها و اصلاح اساسنامه فرهنگستان هم بحث شد. شام را ماندند.
سپس به خانه آمدم. جمعى از بچهها جمع بودند. مهدى گفت، آقای عبدالله [بن عبدالعزیز]، وليعهد عربستان سعودی، پيغام داده و از تشديد تبليغات عليه عربستان در جرايد ايران گله كرده است.
سال ۱۳۷۴
عقد ازدواج يكي از كاركنان دفتر را بستم. [آقای محمود ابوحمدان]، وزير مسكن لبنان آمد. از اعضاي اَمَل است و خواستار تلاش ايران، براي هماهنگي بيشتر شيعه و اَمَل و حزب الله شد. تا عصر همه كارهاي دفتر را انجام دادم. عصر در جلسه هیأت دولت، چند مصوبه داشتيم. ديشب تا ساعت نُه ونیم،كارها را تمام كردم كه در ايام مسافرت،كار مانده نباشد. تلفني با آیت الله خامنهاي خداحافظي كردم.
در فرودگاه مصاحبه كوتاهي داشتم و با بدرقه رسمي، ساعت یازده شب به سوي ويتنام پرواز كرديم. عفت و فاطي و مهدي و ياسر و ... آقایان [علی اکبر] ولايتي، [وزیر امور خارجه] و [حسین] محلوجي، [وزیر معادن و فلزات] و ... همراه بودند. در مسير آقايان ولايتي و محلوجي، شرح كارهاي سفر به نيويورك و آفريقاي جنوبي را دادند. شام خوردم و خوابيدم، ولي به خاطر پُري و اسيديبودن معده خوابم نبرد. ساعت سه به وقت تهران، براي نماز صبح بلند شدم؛ حدود خليج بنگال بوديم. دوباره تا ساعت هشت خوابيدم.
سال ۱۳۷۵
از منزل به مركز سازمان امور اداری و استخدامى کشور رفتيم. از بخشهاى مختلف آن بازديد كردم و توضيحات دربارة كامپيوترى شدن آمار و اسناد ملى و بازنشستگى و آموزش و رشد حقوقها شنيدم. مديران معرفى شدند. آقاى [سیدمحمد] ميرمحمدى، [دبیرکل سازماناموراداری و استخدامی]، خيرمقدم گفت و من دربارة خدمات اين سازمان، در دوران رياست جمهورى من، از اصلاح ساختار و شيوههاى ادارى و اصلاح حقوقها و اصلاح وضع معيشتى بازنشستگان و آموزشها و سرمايهگذارى موجودى سازمان بازنشستگى صحبت كردم. به دفترم رفتم. تا عصر كارها را انجام دادم و نزديك غروب به خانه آمدم.
سال ۱۳۷۶
آقاى [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت] آمد. در مـورد پیـشنهاد خریـد گازهاى ترکمنـستان و نیز فشار بر ترکمنستان براى شرکت در مخـازن نفـت خـارج از 40 مایـل سـاحل صـحبت و مشورت کرد.
مجمع تشخیص مصحلت نظام جلسه داشت. تعداد هشت مـاده دیگـر از قـانون مبـارزه بـا مواد مخدر را اصلاح کردیم. بعد از جلسه با آقاى [محمد] یزدی، [ریـیس قـوه قـضاییه] در مورد [آقاي غلامحسین کرباسـچی ] شـهردار [تهـران] صـحبت کـردم. گفـت، قـرار اسـت بـــازجویى محترمانـــهاى، بـــراى تکمیـــل پرونـــده بـــشود. آقـــاى [ســـیدمحمد] خـــاتمى، [رییس جمهور] بعد از جلسه به دفترم آمد و از مسأله مراجعت سفراى اروپایى کـه در اثـر دستور رهبرى به تأخیر مراجعت سفیر آلمان، دچار مشکل شـده و نیـز از مـسأله شـهردارى تهران و سرنوشت آقـاى کرباسـچى اظهـار نگرانـى کـرد و از مـن بـراى حـل ایـن مـشکل استمداد نمود.
عصر آقاى [ابوالفضل] توکلىبینا آمد و براى عفو یک نفـر محکـوم از بـستگانش کـه بـه اتهام همکارى با فراریان از بیت شیرازى ها محکوم شده استمداد کرد ، و نامهاى آورد ، راجـع به کارخانه ى که بناست از تانزانیا در مقابل طلبمان بگیریم.
آقاى محمد جواد لاریجانى، [رییس مرکز پژوهش هاي مجلـس ] و آمـد از مـن بـه خـاطر حمایت از او تشکر کرد و براى چاپ نطـق هـایم در مجلـس توسـط پـژوهش هـاى مجلـس اجازه خواست و از نحوه کار جناح راست در انتخابات انتقاد داشت. گفت، اکنون سیاست هماهنگ کردن ارزشیها در مقابل لیبرال ها پیگیـرى مـى شـود و از مـن خواسـت کـه بـراى هدایت آنها اقدامى بکنم. معتقد است که در شرایط فعلـى آقـاى نـاطق [نـوري ] نمـى توانـد نامزد آن گروه باشد. از تحرکاتى که در وزارت امورخارجـه بـراى اتحـاد ایـران، سـوریه عراق مىشود. انتقاد داشت.
سرشب، گروه کارگزاران [سازندگی] آمدند و دربارة استعفاي دسـته جمعـى در صـورت بازداشت آقاى کرباسچى و یـا اسـتعفاى آقـاى [عبـداالله ] نـورى از وزارت کـشور مـشورت کردند. گفتم ، معلوم نیـست از اسـتعفا نتیجـه اى بـه دسـت آیـد ؛ شـاید طـرف شـما همـین را بخواهد.
به خانه آمدم . همشیره طیبه با محمد و على آمدند. محمد گفت، در آب بسیار شـورى در نوق، نظیر دریاچه ارومیه آرمیتیا نیز وجود دارد
